Słownik staropolski
  • rozgardiasz
    13.06.2011
    13.06.2011
    Witam serdecznie,
    poszukuję informacji o pochodzeniu słowa rozgardiasz – z jakiego języka i od jakiego słowa dokładnie ono pochodzi.
    Będę wdzięczna za odpowiedź.
    Pozdrawiam,
    Sylwia Rudnik
  • Rychliczka
    11.06.2019
    11.06.2019
    Dobry wieczór,
    w XVII-wiecznym dokumencie napotkałem taki zapis: Elżbieta, córka kusnierza (…) ktora ponieważ pierwszą córką a rychliczką była, dla tego cech kusnierski nie chciał jey nieść ani płachty dać, ani na pogrzeb iść (…) była bez kazania chowana.

    Kim była rychliczka, który to status pociągał za sobą takie odrzucenie w społeczności?

    Dziękuję za pomoc,
    Łukasz
  • samojedź
    18.04.2006
    18.04.2006
    Czy słowa takie jak Samojedź i hiperboreje określały geografię (jak Finowie), czy emocje (jak ludożercy, giaurzy)? Czy to tylko nazwy ludów, czy również miejsc, krain? Pisać je dużą czy małą literą? U Brücknera Samojedź to 'szczep fiński', wg innych źródeł – Samojedowie – syberyjski. Skąd niezgodność? Co znaczy samojedź w Rozmowie Mistrza Polikarpa ze śmiercią?
  • serie wydawnicze
    25.05.2009
    25.05.2009
    Dzień dobry!
    Piszę pracę magisterską na temat serii wydawniczej „Biblioteka Pisarzy Staropolskich” (wydawanej przez IBL PAN). Dotychczas nazwę serii pisałam tak jak wyżej – w cudzysłowie. Spotkałam się jednak z innymi zapisami: kursywą lub bez żadnych oznaczeń. Czy jest jakaś jedna zasada dotycząca pisowni tytułów serii? Czy mogę stosować skrót BPS bez cudzysłowu?
    Dziękuję!
    Magda
  • Skąd się wziął Leszek?
    17.02.2003
    17.02.2003
    Czy imię Leszek jest zdrobnieniem, a jeśli tak, to od jakiego imienia (Lech, Lechosław)?
  • Skąd się wzięła szwaczka?
    14.02.2008
    14.02.2008
    Witam!
    Chciałabym się dowiedzieć, czy słowo szwaczka pochodzi od formy męskiej szwacz, czy od słowa szwy.
  • strachy na Lachy
    25.09.2006
    25.09.2006
    Skoro strachy na Lachy znaczy to tyle co 'nie ma czego się bać', to co mówi ta fraza o Lachach? Że są:
    (a) dzielni i odważni (próżny to trud straszyć taki odważny lud);
    (b) bojaźliwi (takie strachy obliczone są na wystraszenie co najwyżej Lachów, ale na mnie nie robią najmniejszego wrażenia).
    Która z tych interpretacji jest właściwa?
  • świadczyć

    4.07.2023
    4.07.2023

    Dzień dobry,

    chciałabym zapytać o słowo świadczyć w znaczeniu „świadczyć usługi”, „przekazywać pieniądze”. Jestem ciekawa, w jaki sposób znaczenie tego słowa rozwinęło się w tym kierunku, jeśli za podstawowe znaczenie uznamy „być świadkiem”, „być oznaką czegoś”.

    Pozdrawiam

  • testament

    14.11.2023
    9.11.2023

    Dzień dobry,

    czy użycie słowa testament w znaczeniu «dowód czegoś» jest poprawne? Np. jako testament siły, jak w tym wypadku:


    """

    Adam Bielan podkreślił, że powstanie w getcie "było znakiem nadziei dla świata, że Żydzi nie odejdą w noc w milczeniu". - Będą walczyć o przeżycie i o wartości, które czynią nas ludźmi. To testament siły, jakim jest solidarność i wspólnota - skonkludował eurodeputowany PiS.

    """

  • trumienny, żałobnik czy jeszcze inaczej?
    31.03.2014
    31.03.2014
    Czy istnieje w języku polskim (być może staropolskim) jakieś trafne i zwięzłe określenie osoby posługującej przy pogrzebach (zwłaszcza oficjalnych), która zajmuje się przenoszeniem trumny (oczywiście nie samodzielnie)? Polska Izba Pogrzebowa proponuje nazwę żałobnik, ale w języku ogólnym oznacza ona osobę biorącą udział w pogrzebie lub przeżywającą żałobę po zmarłym, stąd mogą powstawać niezręczne dwuznaczności. Czy pasowałaby nazwa trumienny (jak stajenny)?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego